Monday 19 May 2014

Μία "λογοτεχνική" εντύπωση της παγκοσμιοποίησης.

   "...Αυτή η κουβέντα είχε για μένα μια σημαντική ιδιαιτερότητα: άκουσα για πρώτη φορά να διατυπώνεται η βεβαιότητα οικολογικής καταστροφής μεγάλης κλίμακας, οικουμενικής ίσως, σε σύντομο χρόνο. «Οπωσδήποτε στη διάρκεια της δικής μας ζωής», ήταν η φράση που χρησιμοποίησε ο Κιθ, που, από τις πρώτες κιόλας κουβέντες του, φρόντισε να αποκαλέσει το περιβαλλοντικό ζήτημα «ζήτημα των ζητημάτων» για την εποχή μας. Δεν αργήσαμε να καταλάβουμε πως ο Καναδός γνώριζε το θέμα σε βάθος. Κι ίσως γι’ αυτό να ένιωσα κάποια ενόχληση ακούγοντας τα λόγια του. Μου φάνηκαν παράξενα, δυσάρεστα, προκλητικά. Γιατί ήταν ολοφάνερο ότι ήξερε τι έλεγε.
Ανάμεσα στα πολλά, αναφέρθηκε σε μια αλυσίδα αναρίθμητων, λεπτοφυών μεταβλητών του οικοσυστήματος, που άλλες τις γνωρίζουμε και άλλες μας είναι παντελώς άγνωστες, όπως επίσης άγνωστες μας είναι και οι απειράριθμες μεταξύ τους συνδέσεις. Η ζωή ακροβατεί πάνω σ’ αυτή την αλυσίδα, σύμφωνα με τον Κιθ, κι αυτό που κάνουμε τα τελευταία εκατόν πενήντα χρόνια είναι να τροχίζουμε τους κρίκους της. Εδώ και χρόνια υπάρχουν φαινόμενα που αποδεικνύουν πως έχουμε κάνει καλή δουλειά και πως η διαδικασία της διάρρηξης της αλυσίδας έχει ξεκινήσει.
   Οι άλλοι δυο ήταν σκεφτικοί. Εγώ είχα αντιδράσει. Πιστεύω, είπα, πως θα βρούμε τον τρόπο για να προστατέψουμε την εποχή από τον εαυτό μας. Θα βρούμε λύσεις, όπως τόσες φορές στο παρελθόν, πρόσθεσα, προκειμένου να υποστηρίξω κάπως αυτή τη γνώμη, μια που ένιωθα ότι το χρειαζόταν.
Στο πρόσωπο του Κιθ χαράχτηκε ένα χαμόγελο συμπάθειας προς μια ρομαντική και καλοπροαίρετη προσδοκία, όπως αυτή που είχε μόλις ακούσει. Μια προσδοκία, όμως, που ήταν καρπός άγνοιας και τίποτ’ άλλο, όπως ένιωσα από την αντίδρασή του. Αρίθμησε πληθώρα επιστημονικών δεδομένων και αποτελέσματα ερευνών, που δεν άφηναν καθόλου χώρο στην ελπίδα ν’ ανασάνει. Θυμήθηκε έρευνες που προέβλεπαν, προ δεκαετίας, τα χειρότερα για το παρόν και που το παρόν τις είχε διαψεύσει... προς το χειρότερο.
«Είναι που επεμβαίνουν εκείνες οι μεταβλητές, και οι μεταξύ τους συνδέσεις, που βρίσκονται πολύ μακριά από το γνωστικό πεδίο της εποχής μας», πρόσθεσε στο σημείο αυτό, για να δικαιολογήσει το φαινόμενο. Ανέφερε καμπύλες μεγεθών που τέμνονταν με δραματικό τρόπο, και άλλα πολλά τεκμήρια της πιο συχνής κατάληξης των λόγων του: «Δεν υπάρχει πια χρόνος!»
   «Είναι απίστευτο», ακούστηκε ο Βινς, που δεν είχε μέχρι τότε συμμετοχή στην κουβέντα. «Όλη η εξελικτική διαδρομή μας μοιάζει σαν πάντα να στόχευε σ’ αυτό που συμβαίνει σήμερα. Οι ράτσες που πίστευαν στην ολιγάρκεια και στην αρμονία, που δεν κατέχονταν από κυριαρχική μανία, εξαλείφθηκαν ή αφομοιώθηκαν από τις άλλες. Έπειτα, ήταν θέμα αριθμών και μέσων το να φτάσουμε να απειλούμε τον πλανήτη».
Ξεχώρισε τη φυλή των Ευρωπαίων λευκών σαν εκείνη που ξεπέρασε όλες τις άλλες σε παραλογισμό. Εκείνη που αιματοκύλησε τη Μεσόγειο με τις Σταυροφορίες και την Ευρώπη με τις πυρές της Ιεράς Εξέτασης, και κατέκτησε με το σπαθί και τη φωτιά όλες τις ηπείρους για να τέρψει την απληστία και την αλαζονεία της με την αρπαγή και την κατασπατάληση των παγκόσμιων φυσικών πόρων. Ο Γάλλος έδινε μεγάλο βάρος στο σύμβολο του σταυρού και στο ρόλο του εβραιοχριστιανικού θεού. Είπε ότι ήταν καθοριστικός για τη διαμόρφωση της ευρωπαϊκής ηθικής. Θυμήθηκε κι αυτό το απόσπασμα από τη Γένεση: «Και ευλόγησεν αυτούς ο Θεός, λέγων· αυξάνεσθε και πληθύνεσθε και πληρώσατε την γην και κατακυριεύσατε αυτής και άρχετε των ιχθύων της θαλάσσης και των πετεινών του ουρανού και πάντων των κτηνών και πάσης της γης και πάντων των ερπετών των ερπόντων επί της γης». Στα "θεϊκά" αυτά λόγια, είπε, βρήκε ο Λευκός την ηθική νομιμοποίηση των εγκλημάτων του κατά της ανθρωπότητας και της φύσης. «Αυτά τα λόγια –"αυξάνεσθε", "πληθύνεσθε", "κατακυριεύσατε", "άρχετε", "πάντων"– θεμελίωσαν την πιο τερατώδη απ’ όλες του τις ψευδαισθήσεις: πίστεψε, και εξακολουθεί να πιστεύει, ότι είναι διαχωρισμένος από την πλάση και ότι δύναται να κυριαρχήσει πάνω της. Ο εκνευρισμός ήταν έντονος στη φωνή και στο πρόσωπο του Βινς.
   Έπεσε σιωπή. Μέχρι που την έσπασε ο ίδιος.
  «Η δυτική αποικιοκρατία είναι σήμερα ισχυρότερη από ποτέ. Έχει προσαρμοστεί στη σύγχρονη ρητορική των "ελεύθερων" και συγκοινωνούντων αγορών, της "δημοκρατίας" και των "ανθρώπινων δικαιωμάτων", που της επιτρέπουν να γενικεύεται ή, καλύτερα, να "παγκοσμιοποιείται". Τι άλλο σημαίνει παγκοσμιοποίηση αν όχι οικουμενικοποίηση της αποικιοκρατίας;» διερωτήθηκε. Αποκάλεσε τα ισχυρά κράτη, τα συμφέροντα που πρεσβεύουν και τους «διεθνείς θεσμικούς συνεταιρισμούς» τους σύγχρονους Λεοπόλδους που συνεχίζουν να ακρωτηριάζουν τους απανταχού Κογκολέζους. Κάτι που δεν θα συνέβαινε ποτέ χωρίς τη δική μας –«τη δική μου, τη δική σου και τη δική σου», είπε κοιτώντας τον καθένα μας– εξαγορασμένη συγκατάθεση, διευκρίνισε. Γιατί ας μη γελιόμαστε: κάθε μεγάλο συμφέρον, όσο αυθαίρετο και παρανοϊκό κι αν γίνει, από εκεί αντλεί την όποια νομιμοποίηση· από την ικανοποίηση των πλεοναστικών και άπληστων αναγκών μιας ολοένα και πιο στενής αστικής μειοψηφίας.
   Για τον Κιθ, όμως, αυτή είναι μόνο η ηθική διάσταση του ζητήματος, και «ως γνωστόν, το σύμπαν και, κατά προέκταση, η φύση δεν έχει ήθος», άρα είναι μια διάσταση με μικρή σημασία. Αυτή που έχει σημασία για κείνον είναι η πραγματιστική διάσταση του προβλήματος, που την εντόπισε στον Τρόπο Που Ζούμε! «Δεν είναι αειφόρος», είπε.
   Θόλωσα. Όλα αυτά μου φάνηκαν εξωφρενικά. Με γέμισαν με σκέψεις, άσχημες σκέψεις, που τις κράτησα μόνο για λίγο – δεν έβγαζαν και πουθενά. Έπειτα γύρισα πάλι στην κουβέντα. Μιλούσε ο Φλόριαν, έλεγε πως οι άνθρωποι κάνουν ακόμα τα πρώτα αδέξια βήματά τους. Πως μόλις έχουν νιώσει τη δύναμή τους και κάνουν ζημιές προσπαθώντας να μάθουν να τη χειρίζονται. «Είτε θα κατανοήσουν τα όριά τους, που απορρέουν από την αδιάρρηκτη ενότητα των πάντων, και θα μάθουν να αυτοπεριορίζονται, είτε θα αφανιστούν», προφήτεψε, μ’ εκείνο το επιτηδευμένα σοβαρό ύφος που το ’παιρνε κάθε που ήθελε να κοροϊδέψει αυτό που μόλις είχε πει και του ’χε φανεί στομφώδες.
Περίμενα από στιγμή σε στιγμή να ακουστεί ακόμα ένα «δεν υπάρχει πια χρόνος!» από τον Καναδό, όμως τα λόγια του Φλόριαν έκλεισαν την κουβέντα."

από το βιβλίο
του Δημήτρη Μαμάκου

No comments:

Post a Comment

Ένα βιβλίο του Δημήτρη Μαμάκου - 4η έκδοση

  Η ιστορία κάποιου που άφησε την πόλη, την καριέρα και τους αγαπημένους του, για ν’ αναζητήσει τη ζωή. Η καταγραφή του οδοιπορικού του από...